Σάββατο 3 Μαρτίου 2012

H μέρα που χάθηκε στο χρόνο


ΟΚ, ξέρω. Έρχομαι με καθυστέρηση. Το κείμενο αυτό αφορά το ημερολόγιο και δη τα δίσεκτα έτη, καλή ώρα, οπότε έπρεπε να αναρτηθεί στις 29 Φλεβάρη, πριν από τέσσερις μέρες. Ε, δεν έγινε, σταυρώστε με που λέει κι η Έφη Σαρρή (φτου, με κάνετε να βρίζω). Που λέτε, σήμερα θα μιλήσουμε για τα δίσεκτα έτη. Όχι για τις δοξασίες, τύπου, στα δίσεκτα έτη δεν πρέπει να παντρεύεσαι, ή πρέπει να κοιμάσαι στην άλλη πλευρά του κρεβατιού, ή όταν ο χρόνος έχει 366 μέρες η Παπαρίζου παίρνει κιλά. Εμείς θα ασχοληθούμε με το καθαρά επιστημονικό, αστρονομικό κομμάτι.

Οι περισσότεροι από εσάς ξέρουν ότι η γη για να κάνει μία περιστροφή γύρω από τον ήλιο δεν χρειάζεται 365 σεληνιακές ημέρες, αλλά σχεδόν 365,25. Για αυτό ακριβώς το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, όπως και το παλιό, το Ιουλιανό, ανά τέσσερα χρόνια προσθέτουν μία μέρα στον έτσι κι αλλιώς κουτσοφλέβαρο, ώστε να μην πάει το καλοκαίρι στο χειμώνα και γίνουμε Αυστραλία στα καλά καθούμενα. Όμως τα πράγματα, ακόμα κι έτσι, δεν είναι τόσο απλά. Η ελλειπτική περιστροφή της γης γύρω από τον ήλιο γίνεται σε 365,242374 μέρες, δηλαδή περίπου 365 μέρες, 5 ώρες, 49 λεπτά και 12 δευτερόλεπτα.

Ο Ιούλιος Καίσαρας, το 36 π.Χ. δεν μπορούσε να το υπολογίσει, έτσι σιγά σιγά άρχισαν να χάνονται μέρες, μία διαφορά που διορθώθηκε το 1582, με την αλλαγή του ημερολογίου από Ιουλιανό (που χάνει μία μέρα ανά 131 χρόνια) σε Γρηγοριανό. Τότε οι άνθρωποι κοιμήθηκαν στις 10 Μαρτίου και ξύπνησαν την 21η και οι 11 χαμένες μέρες επέστρεψαν στη θέση τους. Το πρόβλημα θα είχε δημιουργηθεί εκ νέου, όμως οι αστρονόμοι βρήκαν λύση. Πιστεύετε ότι ανά τέσσερα χρόνια έχουμε δίσεκτο έτος; Λάθος, ο τύπος υπολογισμού είναι πολύ πιο περίπλοκος. Συγκεκριμένα, τα χρόνια που δίνουν ακέραιο αριθμό όταν διαιρεθούν με το 100, αλλά όχι όταν διαιρεθούν με το 400, δεν είναι δίσεκτα. Δηλαδή, το 1600 και το 2000 μπορεί να είχαν 366 μέρες, όμως το ίδιο δεν ίσχυε για το 1700, το 1800 και το 1900. Το ίδιο θα συμβεί το 2100, το 2200, το 2300, το 2500, το 2700, το 2900 και το 3000. Δηλαδή, ανά δύο χιλιετίες έχουμε 485 δίσεκτα έτη. Έτσι, η εαρινή και η φθινοπωρινή ισημερία, καθώς και το θερινό και το χειμερινό ηλιοστάσιο θα μένουν σχεδόν στη θέση τους.

Ορίστε ένα παράδειγμα, που δείχνει την πορεία του θερινού ηλιοστασίου σε περίοδο 400 χρόνων:

Το πρόβλημα νομίζετε ότι λύνεται; Όχι ακριβώς. Ακόμα και έτσι χάνουμε χρόνο μάγκες. Εξακολουθεί να υπάρχει διαφορά 0,000125 ημερών μεταξύ ημερολογίου και αστρονομίας, οπότε χάνουμε μία μέρα ανά 8000 χρόνια. Ο Τζον Χέρσελ πρότεινε έτσι το 4000 να μην είναι δίσεκτο, όμως ίσως ο φίλος μας ο ήλιος να μας κάνει τη χάρη. Η γη ολοένα και απομακρύνεται από το αστέρι της και κάθε περιστροφή της είναι μεγαλύτερη κατά κάποια νανοδευτερόλεπτα, χωρίς να υπάρχει τύπος που μπορεί να το υπολογίσει. Έτσι, πιθανότατα μέχρι το έτος 4000 (αν υπάρχει ανθρωπότητα και δεν τα έχουμε καταστρέψει όλα) να μην χρειάζεται να εναρμονίσουμε το ημερολόγιο, γιατί μπορεί να έχει εναρμονιστεί το σύμπαν. Α, ρε αρχιπαπατζή Κοέλιο, ο αγώνας σου τώρα δικαιώνεται.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αναγνώστες